Ana sayfa

 

CİHAD :

 

Cihâd, gayret sarfetmek, son derece fazla çalışmak demektir. Terim olarak, Allah yolunda savaşmaya "cihad" denilir.

 

Hanefi ulemasına göre, bir ıstılah olarak cihad, "kâfirleri hak din olan İslama çağırmak, kabul etmeyenlere karşı malla canla savaşmak de­mektir. Sözü geçen ulemaya göre cihadın bu şekilde anlaşılması şu âyet-i kerimelere dayanır.[el-Bedâyi VII, 97; Fethu'l-kadir IV, 276; ed-Dürrü'l-muhtar III, 273.] "Gerek hafif, gerek ağır olarak hep birlikte sa­vaşa çıkın, mallarınızla ve canlarınızla Allah yolunda cihad edin. Eğer bilirseniz bu sizin için daha hayırlıdır."[Tevbe 41] "Allah müminlerden mallarını ve canlarını cennet kendilerinin olmak üzere satın almıştır. Allah yolunda savaşırlar, öldürürler ve öldürülürler. Bu Allah'ın üzerine bir borçtur. Ge­rek Tevratta, gerek İncil'de, gerek Kur'an'da (Allah, kendi yolunda çarpı­şanlara cennet vereceğini va'detmiştir) Allah'dan daha çok ahdini yerine getiren kim olabilir?"[Tevbe 111.]

 

Şafiî ulemasına göre ise Cihad "İslamın muzaffer olması için kafir­lerle savaşmak" demektir.[Hâsiyet-üş Şerkâvî II, 391.] Görülüyor ki Hanefi ulemasının cihad tarifi ile Şâfiîlerin tarifi arasında netice itibariyle bir fark yoktur. Diğer mezhep imamlarının tarifleri de Hanefi ve Şafiî ulemasının tarifine yakındır.[bk. Züheylî Vehbe, el-Fıkhu'l-İslamî II, 448.]

 

Bu manada cihad müslümanlara farz-ı kifayedir. Fakat seferberlik halinde farz-ı ayn olur, dolayısıyla bütün müslümanların savaşa katılması gerekir.

 

Cihad, kitap, sünnet ve icma ile sabittir. Kur'ân-ı Kerim'de; "Allah'a ve âhirete inanmayanlarla harbediniz..."[Tevbe 29.], "Müşriklerin sizinle toptan har-bettiklerı gibi siz de onlarla harbedin."[Tevbe 36. ] buyurulmuştur. Cihad, çocuk, kadın, kör ve kötürümlere farz değildir. Fakat bir İslam ülkesine düşman hücum ettiği zaman bütün müslümanlara düşmanı püskürtmek farz olur.

 

Müslümanların cihad sahasına atılmaları için şu üç şartın bulunması gerekir:

 

1. Düşman, İslama girmeleri için yapılan çağrıyı yahut cizye vermeyi reddetmiş olmalıdır.

 

2. Müslümanlarla düşman arasında bir antlaşma bulunmamalıdır.

 

3. Müslümanlarda cihad için gerekli güç bulunmalıdır. Bu durumlar bir araya geldiğinde cihadın farziyeti gerçekleşir.

 

Cihad harble olacağı gibi normal şartlarda mal, dil ve kalple de yapı­lır. Allah Teâlâ şöyle buyurur: "Mü'minler ancak ve ancak o kimselerdir ki Allah ve Rasûlüne iman ederler, sonra da şüpheye düşmezler. Hak yo­lunda mallan ve canları ile cihad ederler. İşte sadakat sahibi kimseler bun­lardır."[Hucûrât 15] Hz. Peygamber ise; "Müşriklerle mallarınızla, canlarınızla ve dillerinizle cihad ediniz."[Mişkatu'l-Mesâbih, II, 355.]; "Allah benden evvel hiç bir ümmete bir nebi göndermemiştir ki, o ümmet içinde kendisine yardımcı olan havarilere, tesis ettiği geleneklere göre hareket eden arkadaşlara ve emirlerine İtaat eden dostlara sahip olmamış olsun. Sonra bunları bir nesil takip eder, yapmadıklarını söyler, emredilmeyen işleri yaparlar. Bunlarla eli ile fiilen mücâdele eden mü'mindir, kalbi ile mücâhede eden mümindir. Bunun dı­şında kalanların hardal tanesi kadar da olsa îmanları yoktur"[Müslim, iman]; "Şüphe­siz ki mü'min kılıcı ve dili ile cihad eder."[Ahmed b. Hanbel, VI, 387.] buyurmuştur.

 

Müslüman, kendi nefsiyle de cihad eden kimsedir. Nefsine karşı ciha­dı kazanamayan, düşmanın karşısına çıkmak için kendisinde güç ve cesa­ret bulamaz. Hz. Peygamber Tebük seferinden dönerken ashabına döne­rek şöyle buyurmuştur: "Küçük cihaddan büyük cihada dönüyoruz."[Bk. Aclanî, Keşfu'l-hafa, I, 425.] Bu hadisinde Hz. Peygamber en kalabalık bir ordu ile katıldığı Tebük seferini "Küçük cihad" olarak vasıflandırırken nefse karşı verilecek mü­câdeleyi "büyük cihad" olarak nitelendirmektedir. "Hakiki mücâhid nef­sine karşı cihad açan kimsedir"[Tirmizî, cihâd] hadisi de aynı manayı ifade etmekte­dir.[bk. Ansiklopedik Büyük İslam İlmihali, 104, 105.]